Hani yükseklik korkunuz aşağı bakıp da çok yükseğe çıktığınızın bilincine varana dek nüksetmez ya, Sebastian Schipper’in Victoria&nbsp;filmini izlerken benzer bir baş dönmesi yaşamıştım. Filmin temposuna kapıldığım anda değil de filmin tamamının tek planda çekildiğinin bilincine varınca... Rope&nbsp;(1948, Alfred Hitchcock),&nbsp;Birdman&nbsp;(2014, Alejandro G. Iñárritu) ve 1917&nbsp;(2019, Sam Mendes) gibi “tamamı tek planmış gibi çekilmiş” filmler bir yana, gerçekten tamamı tek planda çekilmiş filmler de sinemanın süregelmiş meydan okumalarından biri. 2015 yapımı Victoria&nbsp;da ilk değil. Henüz izleme fırsatı bulamadığım Macbeth (1982, Béla Tarr) ve&nbsp;Russian Ark&nbsp;(2002, Alexander Sokurov); bu meydan okumayı kameralar ufalmadan ve filmler dijitalleşmeden (yani daha da zor şartlarda) gerçekleştirmeyi başarmış, merak ettiğim filmler. Öte yandan Victoria’nın popülerleştirdiği bu meydan okumaya doğru eğilimler Türkiye sinemasında da son yıllarda artmaya başlamış durumda: Ali Tansu Turhan’ın uzun metrajlı Diyalog&nbsp;filminin ortasındaki 32 dakikalık tek planın yanı sıra Sami Morhayim’in Susam&nbsp;ve Özgürcan Uzunyaşa’nın Cehennem Boş, Tüm Şeytanlar Burada adlı kısa filmlerinin son iki sene içinde karşımıza çıkması bunu kanıtlıyor. Prömiyeri 2022’deki 41. İstanbul Film Festivali’nde gerçekleşen, Soner Caner imzalı Mukavemet&nbsp;ise bu meydan okumayı Türkiye’de uzun metraja taşıyan ilk film oldu.&nbsp;İstanbul, Kurtuluş’ta bir apartmanın bodrum katında yaşayan, ilişkilerinin henüz başındaki genç sevgililer Ecem (Ece Çeşmioğlu Ölmez) ile Rahmi (Selahattin Paşalı); Ecem’in sorunlu eski sevgilisi Kazım kapılarına dayandıktan sonra Rahmi’nin kıskançlığının büyük bir öfkeye dönüşmesi sonucu kâbusa dönüşen bir gece geçiriyorlar. Çoğunlukla tek mekânda geçen 104 dakikalık film; tüm bu kâbusu sana tek planda aktarıyor, seni âdeta şiddetin ve cinayetin bir tanığı hâline getiriyor.İstanbul Film Festivali’ndeki prömiyerinden bir yıldan fazla süre sonra Mukavemet&nbsp;bugün, 21 Temmuz 2022’de MUBI kataloğuna ekleniyor. “Sanki film çekildikten sonra kendi kaderini kendi beliyormuş gibi geliyor bana, dijitalde açılması daha doğru oldu.” diyor yönetmen ve senarist Soner Caner. Etkilendiği filmler arasında Victoria’yı da sayıyor ve bu meydan okumaya kalkışma cesaretinin filmde anlatmak istediklerinden geldiğini söylüyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/6/5/1689918753559.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Mukavemet | Kaynak: İKSVYönetmen-senarist Soner Caner ve oyuncular Ece Çeşmioğlu Ölmez ile Selahattin Paşalı, filmle ilgili sorularımızı yanıtladı:Mukavemet tek plan olmasının yanında bir tek mekân filmi. Lokasyon seçimi ve senaryo süreçleri iç içe mi işledi, çekimin yapılacağı mekân senaryoya ve koreografiye ne kadar etkili oldu?Soner Caner:&nbsp;Senaryo aşamasında tek plan olursa anlatmak istediğimi anlatırım diye düşündüm, tabii bu koşulun oluşması için yıllardır beraber çalıştığım arkadaşım görüntü yönetmeni Vedat Özdemir’le düşüncemi paylaştım. Sonraki süreçte her anı, her gelişimi onunla ilerlettik; aslında filmin pratiğe dönüşmesinin ortağı oldu. Mekân ve lokasyon için de senaryonun gerekliliklerini yerine getiren mekânlar seçtik.Çekimler sırasında baştan sona kaç tekrar aldınız ve biz kaçıncı tekrarı izledik?Yedi tane tek çektik, altıncı teki onayladık; yani yedi gün sürdü. Tabii öncesinde bir aydan fazla bir süre kamerasız ve kameralı provalar aldık.Bundan önce Barış Kaya’yla çektiğin Rauf bir büyüme hikâyesi, bir önceki filmin Gönül ise romantik bir film. Mukavemet’teki belirgin tür ve ton değişiminin nedeni toplumsal ya da kişisel bir karanlıktan mı yoksa sanatsal ve yaratıcı yelpazede farklı alanlara yönelme ihtiyacından mı kaynaklanıyor?Evet,&nbsp;Rauf ve Gönül gibi filmlerim ayrık durabilir. Mukavemet benim sinemaya bakışım ile ilgili. Ben ya hayal ettiğimi yazarım ya da şikâyet ettiğimi; Mukavemet biraz şikâyet ettiklerimle ilgili. Tabii kişisel bağlamda değil, toplumsal bağlamda bana yansıyandı. En temelinde erkek olmayı şikâyet etmek desek daha doğru olur.<img src="https://images.aposto.com/2023/6/5/1689918821493.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Mukavemet | Kaynak: İKSVMukavemet’in bazı sahnelerini izlemek bile oldukça zorlayıcı. Bu zorlayıcı karakterleri canlandırırken bir de üzerine tek plan stresinin eklendiğini, üstelik yakın planlardan anladığım kadarıyla hareketli kameranın çok yakınınızda durduğunu tahmin ediyorum. Sete psikolojik olarak nasıl hazırlandınız ve bu süreçte nasıl işbirliği yaptınız?Ece Çeşmioğlu Ölmez:&nbsp;Kolay olmayacağını zaten biliyorduk. Hatta içinde bulunduğum en zor iş diyebilirim. Çok sıkı prova aldık. Durumların, anların üstüne çok konuştuk. Selahattin’le birlikte farklı doğaçlamalar yaparak karakterle empati kurmaya çalıştık. Soner durumla ilgili koşulları verdi biz de onun üzerine doğaçlamalar yaptık. O doğaçlamalar üzerinden de yavaş yavaş bütünü görmeye başladık.Selahattin Paşalı:&nbsp;Tek plan çılgınlığını denemek, kendimize meydan okumak ve içinde bulunduğumuz çağın ve toplumun insanda yarattığı hastalığı anlatmak üzerine eylemci bir ruh ile bu yola çıktık. Bu film oyuncu için mental ve fiziksel açıdan son derece zorlayıcı bir deneyim. Ben bunu kendime terapiye dönüştürmeye çalıştım. İçimde biriktirdiğim ne kadar öfke varsa Rahmi üzerinden atıp rahatlamaya, avantajıma döndürmeye çalıştım. Ece ile en başından itibaren tek planın üstünden kalkabileceğimize inandırdık birbirimizi ve psikolojik açıdan bu kadar zorlu bir deneyimin her anında destek olduk birbirimize. Polisler bizi dışarı çıkardığındaki sarılmamızı ve rahatlamamızı görmenizi isterdim.<div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çekimler sırasında tek plan koreografisine ya da senaryoya bağlı kalmadığınız, doğaçlama yaptığınız ya da yapmak zorunda kaldığınız oldu mu?SP: Genel olarak plana sadık kaldık diyebilirim. Uzun bir prova sürecinden geçtik. Doğaçlamayı provalarda yaptık. Rejiyi kilitledikten ve görüntü yönetmenimizin dinlenme istasyonlarını belirledikten sonra emeğimizi riske atacak bir doğaçlamaya kalkışmadım. Sadece Ece’ye küçük süprizler yaptım. Çekimlerde tekrara düşmemek ve bilinmezliğin vereceği canlılık adına bize iyi geleceğini düşündük.EÇÖ:&nbsp;Her şeyi ince ince çalıştığımız için çok büyük bir şey olmadı. Tiyatro oyunu çıktığında her oyun tekrar tekrar oynarsınız ya aynı oyunu, biz de o kıvamdaydık provalar bittiğinde.<img src="https://images.aposto.com/2023/6/5/1689918841863.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Mukavemet | Kaynak: İKSVEce, senaryoda Ecem karakterinin mağduriyetinin mi yoksa her şeye rağmen güçlü duruşunun mu öne çıktığını düşünüyorsun? Sen bu karakteri nasıl yorumladın?</div>EÇÖ: Ecem güçlü durmaya, durumla başa çıkmaya çalışıyor. Her iki karakter için de bir cinnet anı diyebiliriz yaşananlara. Ve öyle anlarda mantık çerçevesi içinde davranmak mümkün değildir. Davranışlarında mantık yok. Sadece hayatta kalma içgüdüsüyle davranıyor Ecem. Karakteri mağdur oynasaydım sadece acırdık belki. Ama şu güçlü olmaya çalışan hâliyle empati de kurabiliyoruz bence.Selahattin, oyuncu olarak senden beklenen izleyicinin işlenecek cinayetin ve Rahmi’nin içindeki psikopatın sinyallerini filmin başından itibaren alması mı yoksa bunun o an mı ortaya çıkmasıydı? Bu konuda nelere dikkat ettin?SP: Amacım pasif-agresif bir karakter yaratmaktı. Pasif bir insanın patlama anını ve bu anların içindeki “erkeklik hastalığını” kontrol edemeyen herkesin başına gelebileceğini göstermekti. Ecem’in baştaki tartışmadan sonra odaya giderken, ardından Rahmi’nin geleceğini bilerek “Öyle mi? Tamam. Gelme yanıma sakın” demesi aslında ilişki içindeki Rahmi’nin yerine ve karakterine dair bize ipuçları veriyor. Yine mandalina yerken Ecem’in yüzüne küfretmektense içime küfrettim ki karakterin öfkeyi bastırma şeklini göstermek ve an geldiğindeki patlamaya, dönüşümüne zemin hazırlamak istedim. O an geldikten sonra da pasif bir adamın nasıl canavara dönüştüğünü izliyoruz zaten.

Duende

Yönetmen ve oyuncuları ile Türkiye sinemasının tamamı tek planda çekilen ilk filmi Mukavemet'i konuştuk.

Tek planda şiddet: Mukavemet

Barış'ı keşfetmek.&nbsp;"Aslında ilk izlediğim filmin ne olduğunu hatırlamıyorum." diyor Barış ama 7 yaşındayken Fatih'taki Hakan Sineması'nda kuzeniyle bir filme gittiklerini söylüyor: "Filmden çok kuzenimi izliyordum, o gülünce ben de gülüyordum. Çok etkilenmiştim. Koca bir televizyona bakmak beni çok etkilemişti." Ergenliğinde izleyip onu çok heyecanlandıran film olarak sinemada birkaç kez izlediği Titanic'i unutamıyor: "Öyle bir dönem bir daha oldu mu hatırlamıyorum. Herkes&nbsp;Titanic'ten bahsediyordu."<img src="https://images.aposto.com/2022/10/4/1667487657463.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Barış, Şişhane sokaklarında. | Fotoğraf: Deniz SabuncuOyuncunun sanatı.&nbsp;Onu sahnede ilk kez 2010'ların başında Limonata&nbsp;oyununda izlediğimi buluşacağımız günün sabahı rol aldığı film ve oyunların listesini incelerken fark ediyorum. 10 yılı aşkındır sahnelerde Barış. Bir günde iki farklı oyunla sahneye çıktığına bakılırsa hâlâ da en büyük tutkusu tiyatro. "Özünde, temelinde, oyunculuk oyunculuk." diyor ama ekliyor: "Ona yaklaşman, hazırlık sürecin ve o işi yaparkenki şartlar aradaki farkları belli ediyor. Tiyatro çok oyuncu sanatı. Oyun başlıyor, seyirci yerine oturuyor, ışık yanıyor ve artık her şey sensin. [...] Her şey senin elinde. Sinemada ise o kadar fazla değişken var ki senden gayrı olan. Bir kere çok kalabalık ve kakafonik bir yer set. O gürültü ve o kaosun içerisinde bir anın içinde durmak gerçekten çok zor." İnsanlık tarihi kadar eski tiyatroyla yüz yıllık sinemayı karşılaştıramayacağımızdan; bir tiyatro oyununun kaçırılmasının, bir daha hiçbir yerde bulunamayacak olmasının hayatın akışıyla olan uyumundan söz ediyor.&nbsp;Çekmeköy Underground.&nbsp;Bir sinema filmi için ilk oyuncu seçimine 2015'te, Aysim Türkmen'in Çekmeköy Undergound filmi için katılmış Barış. Görüntü yönetmeni Vedat Özdemir'den çok şey öğrendiğini söylüyor: "Kamera önü oyunculuğu daha teknik bir şey. Aslında tiyatro öyle algılanıyor, çok fazla tekniğe sahip olman gerekliymiş gibi. Ama kamerayı çok iyi tanıman, kamerayı çok iyi algılaman lazım. O zaman anlamıyordum, sağına git diyorlardı, soluma gidiyordum. Kameranın sağına gitmek demek olduğunu bilmiyordum. Nereye bakmam gerektiğini anlamıyordum, kamerayı kollamanın ne demek olduğunu bilmiyordum. O filmin setinde öğrendim."Bir adım geriden.&nbsp;28 Haziran 2021. Haziranın, Onur Ayı'nın son salısı. İstanbul Film Festivali'nde kaçırdığıma çok üzüldüğüm Çilingir Sofrası'nı Kadıköy Sineması'ndaki gösteriminde, bir salon dolusu kuirle birlikte izlemek bana büyük bir mutluluk, büyük bir huzur, büyük bir beraberlik hissi veriyor. Eski sevgililerim, eski dostlarım, eski crush'larım, eski kolilerim ve belki de gelecektekilerle dolu bir salonla aynı anda gülümsüyor, aynı anda efkârlanıyor, Nazan Öncel'in "Bunu bir ben bilirim, bir Allah" deyişine birlikte gözyaşı döküyoruz.&nbsp;Çilingir sofrası.&nbsp;Yaklaşık iki ay sonra Ayvalık'ta kaynaşıyoruz ekiple; son gece, Ali Kemal, Barış, Rıfat ve Seda'nın olduğu bir masaya elimde bir rakı kadehiyle gidiyorum: "Tüm ekip bir aradayken yanınıza gelip sizinle bir kadeh kaldırmamak olmazdı." Bunun çok özgün bir fikir olmadığının Rıfat'ın "Bu gece sarhoş olmazsak iyidir." deyişiyle farkına varıyorum, hep birlikte gülüyoruz. Onlara hissettirdikleri için bir kez daha teşekkür ediyorum.&nbsp;Göz göz, bir anın içinde durmak.&nbsp;Barış'la Çilingir Sofrası'nın bize em duygusal hem de sinemasal anlamda hissettirdiklerinden konuşuyoruz. &nbsp;"Ben tiyatroda çok iyi partnerlikler yaşamış biriyim. Çok iyi oyun arkadaşlarım oldu. Göz göze yıllarca, kan, ter, gözyaşı döktüğüm; konuşmadan, gözünün ufacık bir hareketinden kafasının içinden ne geçtiğini anlayabildiğim rol arkadaşlarım oldu. Bunun sinemada ya da kamerada çok olabileceğini düşünmüyordum" diyor. "Kafanın dibinde duran sesçisi, ışıkçısı, her şeyi bir kenara bırakıp o oyuncuyla göz göze, bir anın içinde durmayı ilk defa Rıfat'ta yaşadım. O yüzden Çilingir Sofrası'nın benim kariyerimde çok önemli bir yeri var, benim oyunculuğu anlama biçimimde çok büyük bir önemi var."<img src="https://images.aposto.com/2022/10/4/1667487743048.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Emre ve Barış, kuruldukları mini-çilingir-sofrasında sektör dedikodusu yapıyorlar. | Fotoğraf: Deniz Sabuncu Temsiliyet ve mağduriyet.&nbsp;Türkiye'de LGBTİ+ karakterlerin yer aldığı bir film çekmenin otomatik olarak cesur bir şey olarak algılanışından, sinemadaki LGBTİ+ temsiliyetinden ve sinemadaki LGBTİ+ karakterlere layık görülen mağduriyetten konuşuyoruz. "Azınlıklarla, ötekilerle, cinsel azınlıklarla, ırksal azınlıklarla ilgili filmler çekildiğinde otomatik olarak politik bir film oluyor bu." diyor Barış. Çilingir Sofrası'nda hissettiklerimi hissetmek içinse kuir olma gerekliliğinin anlamsızlığından yakınıyorum. Katılıyor: "Bu dünya üzerinde yapılmış tüm filmler için geçerli. Bir hikâyeyi anlayıp sevmek, onunla bir ilişki kurmak için onun öznesi olmana gerek yok ki. […] Aşk ile ilgili yapılmış binlerce, milyonlarca film var. Onlardan biri de bu işte, bir aşk hikâyesi."&nbsp;Barış'la keşfetmek.&nbsp;Kuir sinemadan konuşacağımız bir bölüm olacağı belli, o yüzden kuir bir yönetmen seçmeyi öneriyorum Barış'a. Biraz da içten içe Çilingir Sofrası&nbsp;ve Weekend&nbsp;arasında hissel bir bağ olduğunu düşündüğümden belki Andrew Haigh ismi çıkıyor ağzımdan. Anlaşıyoruz. "Çok iyi partnerlikler ve iki oyuncuyla hep ikilikler yarattığını düşünüyorum tüm filmlerinde." Barış, Haigh ve onun oyuncularının yerinde olmak istediğini söylüyor: "Çok ilginç anlar yaratıyor ve oyuncularını muhtemelen çok serbest bırakıyor. Onların birbirlerini tanımalarını sağlıyor bence. Ben çok iyi buluyorum oyuncu yönetmeni olarak. O kadar alan veriyor ve yönetmen olarak kendini gizlemeyi o kadar iyi biliyor ki. Sanki kamerayı bir yere gizlemiş ve çekmiş gibi. Laflar da öyle ama muhtemelen değil tabii. Oyuncuları, onlara sonsuz alanlar verdiği için çok şanslılar bence."Bir hafta sonu ve bir gece. Greek Pete'ten, 45 Years&nbsp;filmindeki çiftten, Looking dizisindeki sıkı dostlardan ve Haigh'in nasıl da "karakterlerin kendini keşfettiği hikâyeler anlatırken, önde duran karakter olarak hep mahçup olanı seçtiğinden"&nbsp;konuşuyoruz.&nbsp;Hem çok iyi bir espri anlayışı olduğunu hem de filmlerinde her şeyin dramatik olduğunu söylüyor onun: "Her şey hep ıskalanmış filmlerinde; herhalde yarım kalan aşklarla ilgili bir meselesi var." Lafı çıkış noktama, Weekend ve Çilingir Sofrası'nın hissel benzerliğine getiriyorum: "Çilingir Sofrası’yla benzer bir hissi de var. Kalp kırıklığı var, ondan da bence böyle hissettin. İkisinde de doğru şartlarda çok büyük bir aşk olabilecek bir şeyin olamamasını izliyorsun." Elimi kalbime götürüyorum; bu cümle bitiriyor beni. İçim parçalanıyor. Kayıttan sonra, eve dönüş yolunda kulaklıklarımdan Nazan Öncel söylüyor yine, yeniden: "Gönlümün tellerine mızrap dayanmaz..."Diyor ki...<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">LGBTİ+’larla ilgili olan tüm işlerde hep bir mağduriyet hikâyesi izleriz biz. Bir filmde bir trans varsa onun başına çok kötü şeyler gelir. Bir filmde bir gey varsa onun başına çok kötü şeyler gelir. Temsiliyet hep bir mağduriyet üzerine kurulu. Bunu ben biraz sorunlu buluyorum ve artık 'old school', çok 90’lara ait buluyorum. &nbsp;[…] Ben içki içen, cinselliği olan, hayatın içerisine karışmış kadınların; mutlu, başarılı, hayatta her şeyi yolunda giden [hikâyelerini] izlemek istiyorum. Geylerin de öyle. "Merhaba ben geyim" diyen birinin cezalandırılmadığı, bunu söylediği için acı çekmediği hikâyeler izlemek istiyorum.</blockquote>

Vedat Özdemir ile ilgili hikayeler